PROKRASTYNACJA

Cocomac 26 października 202226 października 2022 0 Comments lęk przed porażką, objawy i leczenie prokrastynacji, odkładanie na później, odwlekanie, prokrastynacja

Psycholog: podkreślanie sukcesów zamiast porażek może wpływać na zmniejszenie prokrastynacji.

Osoby odwlekające wykonywanie zadań mają problemy z niektórymi czynnościami poznawczymi, głównie z procesem kontroli uwagi – wynika z badań naukowców z poznańskiej filii Uniwersytetu SWPS. Pozytywna informacja zwrotna może wpływać na zmniejszenie skłonności do prokrastynacji.

Badaniami nad zjawiskiem prokrastynacji, czyli tendencji do dobrowolnego odkładania realizacji ważnych zadań, powodującej negatywne konsekwencje, zajmuje się Laboratorium Neuronauki Emocji, które działa w poznańskiej filii Uniwersytetu SWPS.

“Uczestnicy naszych badań wykonują różne zadania na komputerze. Wnioski wyciągamy na podstawie zachowania badanych i aktywności ich mózgów, badanej za pomocą elektroencefalografii (EEG)” – relacjonuje w rozmowie z serwisem Nauka w Polsce dr hab. Jarosław Michałowski, prof. SWPS Uniwersytetu Humanistycznospołecznego, dziekan Wydziału Psychologii i Prawa filii SWPS w Poznaniu, będący również kierownikiem laboratorium.

W ramach nowych badań naukowcy porównywali dwie grupy osób – z wysoką oraz niską skłonnością do prokrastynacji. Każda z grup liczyła minimum 40 osób. Ustalili, że osoby borykające się z prokrastynacją mają problemy z niektórymi czynnościami poznawczymi.

“Czynności poznawcze to zestaw różnych kompetencji, potrzebnych człowiekowi do spójnego funkcjonowania w życiu codziennym” – tłumaczy prof. Michałowski. Należą do nich umiejętność koncentracji i utrzymania uwagi na ważnych zadaniach, zapamiętywania i przywoływania z pamięci, analizowania, kontroli niekorzystnych impulsów, korygowania własnego zachowania, stawiania celów i planowania sposobów ich realizacji.

“Osoby prokrastynujące nie mają oczywiście zauważalnych kłopotów ze wszystkimi wymienionymi czynnościami poznawczymi. Ale wydają się przede wszystkim borykać z procesami kontroli, zwłaszcza kontroli uwagi” – podkreśla psycholog.

Badania jego zespołu pokazały, że prokrastynacja związana jest z problemami z utrzymaniem uwagi na zadaniu – oraz osłabioną reakcją danej osoby na popełniane przez nią błędy.

Depresja lekooporna — Przeczytaj także:
**DEPRESJA LEKOOPORNA**

“Choć problemy te nie wpływały na ogólną poprawność wykonania zadań przez osoby prokrastynujące – to prawdopodobnie właśnie one mogą utrudniać działanie w życiu codziennym, które jest dużo bardziej złożone, niż warunki laboratoryjne, w jakich prowadzimy testy” – zauważa naukowiec.

Kłopot z utrzymaniem uwagi i właściwą reakcją na błędy bywa czasami wyraźnie mniejszy. Jest tak wtedy, kiedy osoby prokrastynuące otrzymywały informację, że świetnie sobie radzą i wykonują zadanie na wysokim poziomie – zauważyli naukowcy.

“To ważne z punktu widzenia zapobiegania prokrastynacji” – uważa prof. Michałowski.

“Osoby z prokrastynacją mogą zwalczyć tę cechę, na przykład poddając się terapii, która powinna koncentrować się m.in. na podkreślaniu sukcesów – zamiast porażek” – podkreśla profesor SWPS. I mówi, że “podkreślanie sukcesów zamiast porażek może wpływać na zmniejszenie lęku przed porażką, charakterystycznego dla osób prokrastynujących, i przez to – może wpływać na zmniejszenie prokrastynacji”.

Zdaniem prof. Michałowskiego “nadzieja na redukcję prokrastynacji leży przede wszystkim w pracy nad motywacją i emocjami związanymi z czekającymi na wykonanie zadaniami”.

Prokrastynacja nie jest związana jedynie z trudnościami poznawczymi. Badania prof. Michałowskiego potwierdziły też wcześniejsze wyniki – że prokrastynacja związana jest m.in. “z wyższym poziomem neurotyczności, impulsywności, wrażliwości na karę i lęku przed porażką”.

Badania zespołu naukowców SWPS wskazują, że osoby prokrastynujące nie różnią się od innych, jeśli chodzi o umiejętność skutecznego zahamowania niekorzystnej reakcji. Było to zaskoczeniem dla badaczy. “Dzieje się tak mimo wspomnianych problemów z utrzymaniem uwagi. Nie wiemy jednak, czy w skomplikowanym życiu codziennym problemy uwagowe nie wpłynęłyby na skuteczność hamowania, np. czy +dekoncentracja+ w czasie jazdy na rowerze nie spowalniałaby reakcji hamowania przed przeszkodą” – tłumaczy prof. Michałowski.

Badacze byli również zaskoczeni tym, że “dekoncentracja osób prokrastynujących wydaje się nie być efektem ich zwiększonego rozproszenia przez bodźce z zewnątrz”. Doktorantka prof. Michałowskiego, Ewa Wiwatowska próbuje ustalić, czy rozproszenie uwagi osób prokrastynujących może być związane z błądzeniem myślami.

Niektóre badania dotyczące prokrastynacji wskazują również na to, że skłonność do odwlekania zadań może być uwarunkowana genetyczne. “Pierwsze doniesienia o bardzo silnym genetycznym podłożu prokrastynacji zostały w międzyczasie podważone, ale badania nadal wskazują, że prokrastynacja jest częściowo uwarunkowana genetycznie. Jak zresztą większość naszych cech” – podkreśla prof. Michałowski.

I tłumaczy, że “choć niektóre osoby są bardziej zagrożone rozwinięciem prokrastynacji – choćby ze względu na wymienione właściwości procesów poznawczych – to oczywiście można pracować nad zmniejszeniem tego ryzyka lub obniżeniem tendencji do już rozwiniętej prokrastynacji”.

“Jest kilka badań nad efektami terapii prokrastynacji. Dotychczas najbardziej skuteczne wydają się techniki stosowane w psychoterapii poznawczo-behawioralnej” – podsumowuje profesor. Jak zapowiada, wspólnie w zespole z dr. Markiem Wypychem i dr. Joachimem Kowalskim rozpoczynają badania nad skutecznością mechanizmów działania niektórych poznawczo-behawioralnych sposobów terapii prokrastynacji. “Mam nadzieję, że dzięki naszym badaniom nad terapią prokrastynacji będę mógł szerzej odpowiedzieć na pytanie, jak pomóc osobom, które zmagają się z odwlekaniem zadań” – zapowiada naukowiec.

Psycholog dr hab. Jarosław Michałowski w pracy naukowej koncentruje się na problematyce neuronalnego podłoża doświadczeń emocjonalnych i na relacjach pomiędzy emocjami i procesami poznawczymi. Bada neuronalne mechanizmy powstawania, utrzymywania się i terapii problemów psychicznych związanych ze zbyt niskim lub zbyt wysokim poziomem lęku (zaburzenia lękowe, zaburzenia osobowości, prokrastynacja). Analizuje także neuronalne mechanizmy i efektywność oddziaływań psychoterapeutycznych.

Żródło: PAP | Nauka w Polsce | Anna Mikołajczyk-Kłębek

Zdjęcie: PAP | Adobe stock

Treści z serwisu cocomac.pl mają na celu polepszenie, a nie zastąpienie, kontaktu pomiędzy Użytkownikiem Serwisu a jego lekarzem. Serwis ma z założenia charakter wyłącznie informacyjno-edukacyjny. Przed zastosowaniem się do porad z zakresu wiedzy specjalistycznej, w szczególności medycznych, zawartych w naszym Serwisie należy bezwzględnie skonsultować się z lekarzem. Administrator nie ponosi żadnych konsekwencji wynikających z wykorzystania informacji zawartych w Serwisie.

Opinie i poglądy opublikowane na portalu cocomac.pl są wyłącznie opiniami i poglądami ich Autorów. Nie należy ich utożsamiać z poglądami redakcji. Również opinie wyrażane w publikowanych informacjach nie odzwierciedlają poglądów redakcji i wydawcy, a mają charakter informacyjny.