LICZI CZYLI ŚLIWKA CHIŃSKA

Liczi, zwane także śliwką chińską lub bliźniarką smaczną, to owoc z rodzaju Litchi chinensis Sonn.

Liczi pochodzi z Chin, gdzie jest uprawiane już od ponad 2000 lat. Długowieczne, zimozielone drzewo dorasta do 9 m wysokości. Oprócz Chin uprawiane jest również w innych krajach azjatyckich, takich jak Pakistan, Wietnam, Indie, Malezja, Tajlandia, Indonezja, a także w Japonii, Australii, USA, Brazylii i Afryce Południowej.

Drzewa liczi najlepiej rosną na terenach, gdzie panuje wilgotny i ciepły klimat, a gleba posiada niską zawartość wapnia.

W niektórych krajach liczi są uprawiane na skalę przemysłową, a w innych głównie w ogrodach i na małych plantacjach. Liczi w sprzedaży są dostępne na całym świecie i można je znaleźć w sklepach i na targach owocowych podczas sezonu zbiorów, a przez cały rok w postaci suszonych owoców lub przetworów.

Owoce liczi mają kształt okrągły lub jajowaty. Są zebrane w grona liczące od 2 do 20 sztuk, o czerwono-truskawkowym kolorze i średnicy około 25 mm. Ich kruche zewnętrzne pokrycie skrywa biało-perłową, jadalną osnówkę i jedno duże nasiono.

Drzewo liczi | Forest & Kim Starr |CC BY 3.0 us

Owoce te są najlepsze, gdy są dojrzałe, ale nie przejrzałe. Wystrzegać się należy także owoców niedojrzałych, bowiem zawierają toksyny. Dojrzałe liczi są miękkie i mają słodki, lekko kwaskowaty smak. Przejrzałe liczi mogą być twarde i mieć gorzki smak.

Liczi ma czerwoną skórkę, cienką, stwardniałą i łamliwą, pokrytą stożkowatymi wyrostkami, którą dosyć łatwo można usunąć, aby dostać się do miąższu.

Zalety liczi

Liczi jest bogate w witaminy, w tym witaminę C, E, K, B6, niacynę, ryboflawinę, tiaminę, a także w kwas foliowy, wapń, cynk, fosfor, potas, magnez, żelazo, mangan, miedź. Zawiera także składniki odżywcze, takie jak białko, węglowodany a także niewielkie ilości błonnika. Ma niską zawartość sodu i tłuszczów nasyconych oraz zawiera flawonoidy, które są silnymi przeciwutleniaczami, mogą one pomóc w zapobieganiu chorobom układu krążenia i nowotworom. Zawierające duże ilości potasu liczi pozytywnie wpływa na ciśnienie krwi i pracę serca. Liczi powinno znaleźć się w diecie osób np. z nadciśnieniem.

Liczi – owoc oraz nasiono |Ivar Leidus |CC BY-SA 4.0

Liczi jest najczęściej spożywane w formie świeżej. Aby je zjeść, należy najpierw usunąć skórkę z owocu. Można to zrobić, przecinając skórkę wokół owocu i delikatnie odsuwając ją od miąższu. Następnie można po prostu wyjąć miąższ za pomocą łyżeczki lub wycisnąć go za pomocą palców, a następnie wyjąć pestkę. Jeżeli zdjęcie skórki stwarza problemy, to znak, że owoc jest jeszcze niedojrzały. Miąższ liczi można dodawać do różnych potraw, takich jak ciasta, desery czy koktajle, albo używać jako dodatek do dań na słodko lub na ostro.

Owoc liczi wymaga szybkiego transportu, ponieważ dojrzewa tylko na drzewach i zbierany jest w pełni dojrzałości. Owoce te są nietrwałe i po 2-3 dniach przechowywania w temperaturze pokojowej zaczynają się psuć. Tylko niektóre odmiany liczi mogą być przechowywane w chłodniach przez okres do 10 tygodni. Liczi są wykorzystywane w kuchni i mogą być przygotowywane na różne sposoby, takie jak kompoty, syropy i zamrażane. Suszone owoce liczi nazywane są “orzeszkami liczi” i mogą być spożywane na surowo, dodawane do sałatek owocowych albo podawane z likierem, śmietaną lub lodami. W Chinach liczi są suszone na podobieństwo dużych rodzynek.

Kto nie powinien jeść liczi

Niektóre osoby mogą mieć trudności z trawieniem liczi lub mogą być uczulone na ten owoc. Osoby z alergią na liczi powinny unikać jedzenia tego owocu i nie należy ich podawać dzieciom, jeśli wystąpiła u nich alergia na inne owoce. Osoby, u których wystąpiły reakcje alergiczne po spożyciu liczi, powinny skonsultować się z lekarzem lub alergologiem.

Diabetycy powinni mieć na uwadze, że dojrzałe liczi zawierają około 80% wody a wraz z dojrzewaniem wzrasta w nich ilość fruktozy, glukozy i sacharozy. W procesie dojrzewania liczi zwiększa się także ilość pektyn rozpuszczalnych w wodzie, a zmniejsza ilość rozpuszczalnych pektyn w kwasach, co może mieć wpływ na rytm wypróżnień. Dla osób ze skłonnościami do biegunek ważne jest uwzględnienie tego faktu przy włączaniu liczi do diety.

Kosmetyki z liczi

Składniki pochodzące z liczi są często wykorzystywane w produktach kosmetycznych, takich jak kremy, maseczki i toniki do twarzy. Liczi zawiera wiele składników odżywczych, takich jak witamina C, białko i błonnik, które mogą pomóc w pielęgnacji skóry. Składniki te mogą pomóc w nawilżeniu skóry, zmniejszeniu zmarszczek i poprawie elastyczności skóry. Liczi może także pomóc w leczeniu trądziku i zapobiegać powstawaniu wolnych rodników, które mogą uszkodzić skórę. W produktach kosmetycznych liczi jest często wykorzystywana w postaci ekstraktu lub soku.

Liczi można znaleźć też w perfumach, a ich zapachy są dziewczęce, zwykle romantyczne i zazwyczaj należą do kategorii kwiatowo-owocowych, owocowych lub kwiatowo-owocowo-gourmand.

Można też znaleźć produkty, w których składzie znajdują się suszone owoce liczi lub orzeszki liczi.

Toksyczne niedojrzałe liczi

Należy jednak pamiętać, że bezpieczne są tylko dojrzałe owoce, czyli takie, których skórka jest jednolicie różowa lub jasnoczerwona i łatwo ją zdjąć.

Owoce i nasiona liczi zawierają toksynę, która hamuje syntezę glukozy i może powodować ostrą hipoglikemię. Ta toksyna, hipoglicyna A, jest bardziej skondensowana w niedojrzałych owocach, a jej działanie może być szczególnie niebezpieczne dla niedożywionych dzieci, a także dla osób spożywających je po długim okresie postu.

Spożywanie niedojrzałych liczi zostało powiązane z objawami niedoboru glukozy w mózgu i śmierci setek dzieci w Indiach, Bangladeszu i Wietnamie.

Zjawisko to ograniczyła dopiero kampania informacyjna skierowana do rodziców, by w okresie, kiedy dojrzewają liczi, zapewniali dzieciom wieczorny posiłek. Ten posiłek pozwala utrzymać odpowiedni poziom glukozy nawet po zjedzeniu niedojrzałych liczi, zapobiegając w ten sposób obniżeniu poziomu cukru we krwi, doprowadzenia do zmian metabolicznych i obrzęku mózgu.

Wartości odżywcze liczi (w 100 g)

Wartość energetyczna – 66 kcal

Białko ogółem – 0.83 g

Tłuszcz – 0.44 g

Węglowodany – 16.53 g (w tym cukry proste 15.23)

Błonnik – 1.3 g

Witaminy

Witamina C ? 71.5 mg

Tiamina ? 0.011 mg

Ryboflawina ? 0.065 mg

Niacyna – 0.603 mg

Witamina B6 – 0.100 mg

Kwas foliowy (B9) – 14 ?g

Witamina E ? 0.07 mg

Witamina K – 0.4 ?g

Minerały

Wapń ? 5 mg

Żelazo – 0.31 mg

Magnez – 10 mg

Fosfor – 31 mg

Potas – 171 mg

Sód ? 1 mg

Cynk – 0.07 mg

Tłuszcze

Tłuszcze nasycone – 0.099

Tłuszcze jednonienasycone – 0.120

Tłuszcze wielonienasycone – 0.132

Źródło danych: USDA National Nutrient Database for Standard Reference

Uprawa liczi w domu

Aby wyhodować liczi w doniczce, należy najpierw przygotować nasiona poprzez ich zamoczenie w ciepłej wodzie przez około 1-2 dni. Najlepiej je posiać wczesną wiosną. Gleba powinna być kwaśna o pH 5-6,5. Można ją przygotować z mieszanki torfu, piasku i perlitu w proporcji 3:1:1. Nasiona liczi umieszcza się w podłożu poziomo na głębokości 2-3 cm i podlewa niewielką ilością wody. Doniczkę z posianymi nasionami należy umieścić w ciepłym i słonecznym miejscu w domu, ale należy uważać, by liczi nie było za zimno ani za gorąco. Dobrze będzie zadbać o odpowiednia wilgotność powietrza. Można także doniczkę przykryć folią, co przyspieszy wykiełkowanie nasion. Pamiętajmy, by usunąć folię po wykiełkowaniu. Liczi trzeba podlewać 2-3 razy w tygodniu niewielką ilością wody

Redakcja: cocomac.pl

Zdjęcie główne: Freepik | jcomp

Treści z serwisu cocomac.pl mają na celu polepszenie, a nie zastąpienie, kontaktu pomiędzy Użytkownikiem Serwisu a jego lekarzem. Serwis ma z założenia charakter wyłącznie informacyjno-edukacyjny. Przed zastosowaniem się do porad z zakresu wiedzy specjalistycznej, w szczególności medycznych, zawartych w naszym Serwisie należy bezwzględnie skonsultować się z lekarzem. Administrator nie ponosi żadnych konsekwencji wynikających z wykorzystania informacji zawartych w Serwisie.

Opinie i poglądy opublikowane na portalu cocomac.pl są wyłącznie opiniami i poglądami ich Autorów. Nie należy ich utożsamiać z poglądami redakcji. Również opinie wyrażane w publikowanych informacjach nie odzwierciedlają poglądów redakcji i wydawcy, a mają charakter informacyjny.