TRANSHUMANIZM – NOWY ULEPSZONY CZŁOWIEK

Transhumanizm przewiduje zniesienie wyjątkowości człowieka.

Według transhumanizmu człowiek naturalny utraci uprzywilejowaną pozycję w środowisku naturalnym i wytworów technologii – mówi prof. Akademii Wojsk Lądowych im. generała Tadeusza Kościuszki, dr hab. Teresa Grabińska.

PAP: Transhumanizm to koncepcja postulująca wykorzystanie nauki oraz techniki w celu przezwyciężenia biologicznych ograniczeń człowieka. W efekcie ma się pojawić transczłowiek – człowiek “ulepszony” pod względem długości życia, zdolności kognitywnych i emocjonalnych. Według zwolenników transhumanizmu coraz szybszy rozwój technologii ma spowodować, że de facto przestaniemy być ludźmi. Czy to możliwe?

Teresa Grabińska: Według zwolenników transhumanizmu ingerencja technologiczna w ludzką strukturę biologiczną i mentalną jest nie tylko możliwa, ale pożądana. Technologizacja człowieka i jego środowiska funkcjonowania ma postępować szybko. W związku z tym, w obliczu planowanej, piątej rewolucji przemysłowej, jej animatorzy podkreślają konieczność dowartościowania człowieka w stechnologizowanym, nowym świecie. Powstaje jednak pytanie: o jaką istotę – co prawda pochodzącą od człowieka, lecz przetworzoną technologicznie i kulturowo – chodziłoby im. I o to, jakie ludzkie dobro byłoby urzeczywistniane – najpierw w wyniku technologizowania, a następnie – rehumanizacji.

PAP: W kontekście transhumanizmu mówi się np. o zwalczaniu praktycznie wszelkich chorób czy wydłużaniu ludzkiego życia. Czy to nie istotna korzyść?

TG: Owszem, jedno z opisywanych dóbr to podniesienie jakości życia człowieka w wyniku ulepszonej diagnostyki i różnego rodzaju nowych terapii, które przywracają normę ludzkiego zdrowia i pozwalają dłużej cieszyć się “pełnią życia”. Ale powstaje pytanie o opisanie owej pełni życia w ciągle przekształcanym technologicznie środowisku ludzi i rzeczy. Ma temu służyć proces tzw. medykalizacji społeczeństwa. Wiedząc o tym, można postawić pytanie o rodzaj przymusu stosowania się do zdrowotnego standardu. I o to, czy nie prowadzi to do nowej formy eugeniki.

PAP: W kontekście transhumanizmu tworzy się wizje człowieka bardziej wydajnego fizycznie i psychicznie.

TG: Technologiczne ulepszanie człowieka, tj. nadawanie mu cech przekraczających jego naturalne uposażenie psychofizyczne, jest jeszcze bardziej zagadkowe. Ten “transczłowiek” miałby być “gatunkowo wyższą istotą” od człowieka naturalnego. I znów rodzą się pytania o dobrowolność poddawania się podobnemu, być może zresztą selektywnemu ulepszaniu. Albo – przeciwnie: pytania o niebezpieczeństwo powstania “ekskluzywnej” klasy transludzi oraz innych inteligentnych i czujących tworów, mającej władzę nad ludźmi naturalnymi.

PAP: To, o czym Pani mówi, brzmi groźnie.

TG: Na myśl przychodzi zagrożenie nowym totalitaryzmem, albo realizacją utopii w rodzaju państwa Platona, w którym człowiek naturalny należałby do najniższej kasty społecznej.

PAP: W jaki sposób transhumanizm może wpłynąć na zachowania pojedynczych, zmienionych technicznie ludzi – czy na przykład nie spadnie ich poczucie odpowiedzialności? Sztuczna inteligencja najpewniej będzie podpowiadała, co należy w danej sytuacji zrobić.

TG: Transhumanizm obiecuje zdjęcie z człowieka balastu odpowiedzialności za własny wybór i czyn. W ten sposób problem moralności staje się bezprzedmiotowy. Określenie człowieka jako moralnego albo niemoralnego staje się nazwą pustą. Transczłowiek ma być amoralny; ma być prawidłowo albo nieprawidłowo reagującym elementem w otoczeniu, zgodnie z wytworzonymi regułami działania, kontrolowanego przez odpowiednie czujniki.

PAP: Pomijając moralne oceny tak dalece idących technologicznych zmian, czy ludzka psychika sobie z nimi poradzi?

TG: Kiedy myśli się o zdrowej ludzkiej psychice jako o dyspozycji do pozytywnego przeżywania kolei losu, to technologie – jak głoszą transhumaniści – byłyby w stanie zafundować dominację swoistego genu szczęścia. W tej perspektywie to nie człowiek miałby sobie poradzić ze zmianami, tylko zastosowane w nim, znieczulające technologie. A szczęście należałoby rozumieć jako stan błogości, nie zaś arystotelesowską eudajmonię.

PAP: To przypomina szczęście człowieka uzależnionego od narkotyków, który właśnie zażył dawkę ulubionej substancji.

TG: Być może tak na to właśnie warto patrzeć. Na jednej z konferencji dyskutowane było porównanie stanu “wiecznie szczęśliwego” transczłowieka z osobą w ciągłym transie narkotycznym.

PAP: A co ze sferą duchową?

TG: W transhumanizmie nie ma na nią miejsca, jeśli duchowość rozumieć w tradycyjnym sensie filozoficznym lub teologicznym. Natomiast tzw. duchowe subiektywne doświadczenie przeżywania stanów zmienionej świadomości mogłoby mieć miejsce, a nawet jest obiecywane przez transhumanistów.

PAP: Czy to wszystko nie jest antyludzkie?

TG: Jest. Według transhumanizmu człowiek naturalny ma utracić uprzywilejowaną pozycję w środowisku naturalnym i wytworów technologii. Jednak dla zwolenników tej idei to wcale nie jest strata. Ich zdaniem dzisiejszy człowiek musi zostać zastąpiony przez istoty o coraz większej sprawności fizycznej i intelektualnej. W kolejnych przemianach miałby nawet zostać sprowadzony do informatycznej reprezentacji, stając się tzw. postczłowiekiem – swoją wirtualną wersją. To jednak na razie trzeba traktować jako element fantastyki naukowej.

PAP: Czy jesteśmy skazani na transhumanizm? Niektórzy twierdzą, że jeśli z coraz potężniejszą i inteligentniejszą technologią się nie zespolimy, to za nią nie nadążymy i zginiemy jako gatunek.

TG: To bardzo realne. Pewne łagodne oznaki takich zmian już można zobaczyć. Jeśli ktoś nie połączy się z przeróżnymi cyfrowymi komunikatorami, to może mieć kłopoty. Sama stronię od mnożenia metod komunikacji – ale z tego powodu nie mogę uczestniczyć w niektórych wydarzeniach, w których powinnam brać udział. Zakłada się, że z czasem wolna wola człowieka będzie coraz bardziej ograniczana.

PAP: Wolna wola to nie jest wartość nadrzędna?

TG: To zależy od kultury i koncepcji człowieka. Na przykład w kulturze poprotestanckiej pojęcia wolnej woli w zasadzie nie używa się od około 500 lat. Mówi się tam raczej o woli w sensie chcenia – i oddzielnie o wolności, która z zewnątrz ma sprzyjać lub nie sprzyjać spełnieniu owego chcenia. Dlatego w tej kulturze łatwiej jest przyjąć coraz ściślejsze zespolenie transczłowieka z otoczeniem.

PAP: Jak to może przebiegać?

TG: Transczłowiek i otoczenie mogą nabywać cech organicznych, które przejawiają się ciągłym i w określony sposób symetrycznym, wzajemnym oddziaływaniem. Taki sposób funkcjonowania przypomina zachowania instynktowne w świecie zwierząt. Wprawdzie także występują one u człowieka naturalnego, ale są silnie ekranowane wolną wolą, samoświadomością i kreatywnością. To składa się na wyjątkowość bytu ludzkiego, ale w manifestach transhumanistów tę “rzekomą” – w ich rozumieniu – wyjątkowość należy postępowo przekroczyć i unieważnić.

PAP: Czyli Pani zdaniem transhumanizm to raczej koszmarna wizja, niż nadzieja na lepszą przyszłość?

TG: Przede wszystkim w moim rozumieniu transhumanizm to ideologia, czyli przekaz pewnych treści, które mają kształtować świadomość społeczną w taki sposób, aby odbiorcy przekazu uznali własny interes w poddawaniu się pewnym procesom. Ideologia ów przekaz opisuje i uzasadnia. Nie zawsze ideologia jest szkodliwa – ale nawet, jeśli ma pozytywne cele, to musi być tylko chwilowa, aby społeczność zrozumiała własny interes. Transhumanizm jest ideologią “na zawsze”, a promowany interes jest wyraźnie negatywnie sformułowany, jeśli chodzi o kondycję człowieka naturalnego.

PAP: Techniki jednak raczej nie powstrzymamy.

TG: Sam rozwój techniki jest moralnie ambiwalentny, ale jego wyniki mogą być wykorzystane w taki lub inny sposób, już nieobojętny w ocenie moralnej. To wszak, do czego zostanie technika wykorzystana, zależy jeszcze teraz od człowieka naturalnego. Transhumaniści twierdzą, że ludzka niedoskonała natura nie dorosła do kontroli postępu; że trzeba ją wzmocnić technologią.

PAP: Jeśli to się stanie – nie będzie odwrotu?

TG: Gdybym osobiście widziała w tym nadzieję, to taką, że transczłowiek, w odróżnieniu od tego człowieka naturalnego, który został twórcą ideologii transhumanizmu, dojdzie do nieodpartego wniosku, że cywilizacja łacińska dorobiła się modelu doskonałości osoby ludzkiej. Technologia zaś jako ludzki wytwór może wspomóc każdą ludzką istotę w świadomym aktualizowaniu tego modelu. Dochodzenie do doskonałości jest wartością. Należałoby je rozumieć jak np. w stwierdzeniu pewnego muzyka, że niedoskonałość (budowy instrumentów, jak muzyków w ich używaniu) sprawia, że mimo to i właśnie dlatego orkiestry, w dążeniu do doskonałości, osiągają piękne brzmienie.

Prof. Grabinska specjalizuje się w filozofii przyrody i personalizmie oraz w naukach o bezpieczeństwie. Była prelegentką „The Future of Morality”, konferencji poświęconej przyszłości człowieka i transhumanizmu, która niedawno odbyła się w Centrum Aksjologii Nowych Technologii i Przemian Społecznych Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu. 

PAP – Nauka w Polsce,  Marek Matacz

Zdjęcie: Compare Fibre | Unsplash

Opinie i poglądy opublikowane na portalu cocomac.pl są wyłącznie opiniami i poglądami ich Autorów. Nie należy ich utożsamiać z poglądami redakcji. Również opinie wyrażane w publikowanych informacjach nie odzwierciedlają poglądów redakcji i wydawcy, a mają charakter informacyjny.
Widzisz błąd w artykule, niedziałający link? Poinformuj nas o tym poprzez formularz kontaktowy lub mailem! Dziękujemy.

TO TEŻ CIEKAWE:

NOWY FORD F-150 DLA POLICJI

Pick-up z piorunującym przyspieszeniem. Nowy Ford F-150 specjalnie dla amerykańskich organów ścigania. Zupełnie nowy F-150 Police Responder, jedyny w Ameryce…

OLEJ PALMOWY

Oleje egzotyczne część II Olej palmowy Oleju palmowego nie lubią ani dietetycy, ani kardiolodzy, nie ma też najlepszej opinii Narodowego…

HALUKSY – KOŚLAWE PALUCHY

Czy haluksom można zapobiegać? Zniekształcenie stopy może być nabyte albo wrodzone. Charakterystyczne dla haluksów jest koślawe ustawienie palucha i szpotawe (czyli…

KLESZCZOWE ZAPALENIE MÓZGU

Kleszczowe zapalenie mózgu – fakty, które warto znać. Wraz z nowym sezonem na kleszcze wielu z nas zetknęło się już…

SPORT BEZ BARIER

Projekt społeczny. „Sport bez barier” to inicjatywa, która ma na celu spopularyzować i wspierać aktywność sportową osób z niepełnosprawnościami, przyczyniać…

TAŃCZĄCE ROBOTY

Roboty “Boston Dynamics” tańczą do utworu „Do You Love Me” w najnowszym filmie wideo. Roboty tańczą Twista, wykonują podskoki, obroty…

DEKAMERON – CIĘŻKI GRZECH

DZIEŃ PIERWSZY Opowieść IV Pisownia oryginalna z 1930 roku Mnich, który w ciężki grzech popadł, gani przeora za tę samą…

ZŁOTA MISA SPRZED 3 TYS. LAT

Odkryto unikatową złotą misę sprzed 3 tys. lat, z motywem słońca. Unikatową złotą misę sprzed ponad 3 tys., zdobioną motywem…

NA POMOC WODOROWE OGNIWA PALIWOWE

Bosch i Weichai Power zwiększają do 50 procent sprawność silników Diesla do ciężarówek Weichai Elektromobilność nabiera coraz większego znaczenia. Jest…

DEKAMERON – WILK W OWCZARNI

DZIEŃ TRZECI Opowieść I Pisownia oryginalna z 1930 roku Masseto z Lamporecchio, udając niemowę, godzi się na służbę do pewnego…

SPOSOBY NA BEZSENNOŚĆ

Jak skutecznie poradzić sobie z bezsennością. Po 40-tce zaczynamy spać coraz krócej i coraz płycej, przez co sen nie jest…

ZADZIWIAJĄCE KOCIE AMORY

Dlaczego marcujące się koty wrzeszczą? Jak zbudowany jest penis kocura? Czy kocice trzymane w domach jajeczkują inaczej niż wolno żyjące?…

AUTONOMICZNY DRIFT

Autonomiczny samochód o umiejętnościach kierowcy driftowego – nowy projekt Toyota Research Institute i Uniwersytetu Stanforda Naukowcy Toyoty oraz Uniwersytetu Stanforda…

TADEK NIEJADEK

Skąd się biorą niejadki Wieczorne fochy przy kolacji? Twój maluch znowu nie chce spróbować nowej zupy? To nie dlatego, że…

CASTING DLA KOBIET Z DZIEĆMI

UWAGA  PILNE. Do reklamy dziecięcej marki dla znanej sieci sklepów potrzebne kobiety z dziećmi. Termin:  Sesja odbędzie się w dniu 27…

DIOR – CRUISE 2023

Nowa podróż Diora z Marią Grazią Chiuri. Dior Cruise 2023. W przypadku kampanii Dior Cruise 2023 Maria Grazia Chiuri jako…

SZCZĘŚLIWE SPOTKANIE

DZIEŃ PIĄTY Opowieść VI Pisownia oryginalna z 1930 roku Gianni z Procidy, pochwycony wraz z umiłowaną dzieweczką przez króla Fryderyka,…

GOŚĆ – MACIEJ ORŁOŚ  (VIDEO)

Maciej Orłoś w telegraficznym skrócie. O kulisach dziennikarstwa, życiu i nie tylko porozmawiamy z jednym z najbardziej lubianych i cenionych…

OSTRE ZAPALENIE TRZUSTKI

Ostre zapalenie trzustki – natychmiast wezwij pogotowie lub pojedź na SOR! Objawów tej choroby nie sposób przeoczyć – silny ból…

ZESTARZEĆ SIĘ DOBRZE

Psychoedukacja pomaga dobrze się zestarzeć Pogodna jesień życia to obraz aktywnego, dbającego o zdrowie emeryta. Co zrobić, aby starsze osoby…

ŚMIERĆ Z GŁODU W SZPITALU

Niedoceniany, a groźny problem pacjentów w szpitalach. Co dziesiąty pacjent, który umiera w szpitalu, odchodzi na skutek powikłań związanych z…

TECHNOENTUZJAZM GROŹNY?

Zybertowicz: technoentuzjazm to prawdopodobnie najgroźniejsza ze współczesnych ideologii. Technoentuzjazm, a w wersji nasilonej technofilia, czyli bałwochwalczy, bezrefleksyjny stosunek do technol…

“GRECKIE POMPEJE”

Starożytne miasto Akrotiri odkryte pod wulkanicznym pyłem. Jakub Jagodziński Akrotiri bywa nazywane „greckimi Pompejami”, gdyż podobnie jak rzymskie miasto, zostało…

TRANSMISJE MECZÓW ZA DARMO NA  FIFA+

FIFA uruchamia platformę FIFA+, aby dać bezpłatną rozrywkę kibicom piłki nożnej na całym świecie. Platforma FIFA+ daje dostęp do transmisji…

H&M ESSENTIALS CORE

Nowa kolekcja H&M ESSENTIALS. Ponadczasowe wzornictwo. Wysoka jakość. Doskonałe dopasowanie. To kluczowe elementy linii H&M ESSENTIALS, obejmującą podstawowe elementy garderoby.…

UPADEK SENIORA

Upadki u seniorów – jak im zapobiegać? Upadki są szóstą przyczyną śmiertelności wśród osób starszych, a także główną przyczyną śmierci…

STARE OBRAZY JAK NOWE

Naukowcy z UW opracowali nową metodę przywracania barw starym obrazom. Chemicy z UW we współpracy z Muzeum Narodowym w Warszawie…

ARSEN W RYŻU

Jak ugotować ryż, by szkodliwego arsenu było w nim jak najmniej Ryż może zawierać relatywnie dużo szkodliwego arsenu. Z tego…

UDRĘKA PERFEKCJONISTY

Perfekcjoniści nieustannie walczą  Perfekcjonista ma tendencję definiować sukces jako 100 procent wykonania zamierzeń i planów. Wszystko, co jest poniżej, to…

JAK PRZYGOTOWAĆ SIĘ DO BADAŃ

Jak przygotować się do badania mamograficznego, cytologicznego, kolonoskopii, gastroskopii, USG dróg moczowych, USG jamy brzusznej, PET/CT? USG jamy brzusznej należy…

TYLE JEDZENIA MARNUJĄ POLACY

Eurostat: najwięcej jedzenia marnujemy w domach – 70 kg rocznie w przeliczeniu na Europejczyka. W 2020 r. w Unii Europejskiej…

DIETA KETOGENNA A PADACZKA

Dieta ketogenna, czyli tłuszczem w padaczkę. Dieta ketogenna ma pewną popularność jako metoda odchudzania, ale lekarze są co najmniej sceptyczni…

KONTROWERSYJNA MICHALINA WISŁOCKA

100 lat temu rodziła się Michalina Wisłocka, autorka kultowej „Sztuki kochania”. Sto lat temu, 1 lipca 1921 roku urodziła się…

DEPRESJA PO UDARZE

Po udarze nawet ponad połowa chorych zapada na depresję. Po udarze chory często ma poczucie, że jego życie nieodwracalnie się…

A MOŻE GŁODÓWKA

Dieta DASH nie zadziałała? Może zafunduj sobie krótką głodówkę! Dieta DASH to element leczenia osób z zespołem metabolicznym, zwłaszcza otyłych;…

SAULE TECHNOLOGIES – WIZYTA TIMMERMANSA

Frans Timmermans odwiedził Saule Technologies. Frans Timmermans, wiceprzewodniczący wykonawczy Komisji Europejskiej ds. Europejskiego Zielonego Ładu odwiedził wrocławską fabrykę Saule Technolog…

NISSAN E-POWER

Nowatorski, innowacyjny układ napędowy e-POWER zostanie wprowadzony do gamy Nissana Qashqai latem tego roku, po raz kolejny przełamując standardy w…

Ćwiczenie nr 9

WSPIĘCIA NA PALCE Pozycja do wykonania ćwiczenia: stojąca.Ilość powtórzeń: 3 serie po 10 powtórzeń.Do wykonania ćwiczenia potrzebujesz: powierzchnię do oparcia…


[CP_CALCULATED_FIELDS id=”7″]

Dodaj komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *

Witryna wykorzystuje Akismet, aby ograniczyć spam. Dowiedz się więcej jak przetwarzane są dane komentarzy.

error

Jeżeli artykuł Ci się podoba, to prosimy udostępnij go innym. :)

zostań naszym autorem
Skip to content